Blog
Stres a zaburzone zachowania żywieniowe
Jednym z istotnych czynników powstawania i utrzymywania się zaburzonych zachowań żywieniowych a w konsekwencji czynnikiem występowania otyłości może być przewlekły stres.[1] Społeczeństwo wywiera na nas dużą presję związaną z wyglądem, karierą, rozwojem osobistym czy posiadaniem rzeczy materialnych. Generuję to ogromne pokłady stresu i wzmacnia wymagania człowieka względem siebie co generuje dodatkowy stres. Wiele osób nie może sobie poradzić, aby udźwignąć wszystko czego wymaga otoczenie [2]. Stres ma również funkcje mobilizacyjną, nie tylko negatywną, ale i pozytywną. Problem pojawia się kiedy szala tego stresu przechyla się na tą negatywną stronę a dodatkowo stres przechodzi w stan przewlekły. Zwłaszcza kiedy patrzy się na świat przez zniekształcenia poznawcze: myślenie czarno-białe, obwinianie, pomijanie pozytywów, katastrofizację czy myślenie o sobie w kategoriach swoich teorii, nie mających nic wspólnego z rzeczywistością [3].
Stres wpływa na wybory żywieniowe człowieka i może prowadzić zarówno do niedojadania jak do przejadania się. Czynników stresotwórczych zarówno wyzwalających jak i podtrzymujących zaburzone zachowania jest wiele i są one przedmiotem wielu badań. Zarówno stres w wyniku restrykcyjnych zachowań żywieniowych, jak i stres związanym z pędem życia, stresującą pracą czy zmieniającymi się relacjami międzyludzkimi może wpływać na kształtowanie się systemu nagradzania za pomocą jedzenia o wysokiej smakowitości czyli o dużej zawartości cukru i tłuszczów nasyconych. Jeśli jeszcze dotyczy osób o niskiej samoocenie i wysokiej zależności od innych, które nie potrafią poradzić sobie ze stresem w konstruktywny sposób, możliwość wystąpienia zaburzonych zachowań jest dużo wyższa [4].
Jedzenie pod wpływem stresu pojawia się najczęściej w sytuacjach ograniczonych zasobów poznawczych, które przeważają nad zachowaniami planowanymi. Powstrzymywanie się od nadmiernego jedzenia nie przynosi korzyści natychmiastowo, ale dopiero w ujęciu długoterminowym, co powoduję zmniejszenie motywacji do powstrzymania się w chwili napięcia związanego ze stresem. W sytuacji stresowej potrzebujemy rozluźnienia i redukcji napięcia, co na chwilę zapewnia nam jedzenie, zwłaszcza takie o wysokiej smakowitości i kaloryczności. Sięgamy po jedzenie pod wpływem stresu w sytuacji konfliktu między JA realnym a JA idealnym, ponieważ nie dostosowujemy wymagań do naszych możliwości stawiając sobie zbyt wygórowane wymagania. Im wyższe mamy wymagania wobec siebie, tym bardziej będą one odbiegać od rzeczywistości i tym bardziej będziemy niezadowoleni z samych siebie [5].
Stres jest również jednym z czynników podtrzymujących zachowania związane z ograniczeniem przyjmowanego pożywienia. Może być jednym z czynników wyzwalających fazę restrykcyjną w jadłowstręcie psychicznym. Stres usypia czujność, zmniejsza świadomość ilości i powoduję tzw. bezmyślne jedzenie, czyli przyjmowanie pożywienia w momencie skupienia na czymś innym co w konsekwencji prowadzi do przejadania się [1].
Bibliografia:
1. Ogden J. Psychologia Odżywiania się, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków, 2011.
2. Skrzyński W. Wybrane zagadnienia psychologii klinicznej. Materiały pomocnicze, Warszawa, 2011.
3. https://www.psychowiedza.com/ [dostęp: 19 luty 2019]
4. Kucharska K., Stres i zaburzenia odżywiania, Psychiatria po dyplomie, Medical Tribune, kwiecień 2018.
5. https://wiem-co-jem.pl/ [dostęp: 21 marzec 2019]
Udostępnij wpis na Facebooku
Znajdź interesujące Cię treści
O mnie
Jestem dietetykiem klinicznym oraz psychodietetykiem, Pomagam pacjentom w zmianie nawyków żywieniowych oraz staram się zmotywować do zmian, aby pomóc im wypracować wymarzoną sylwetkę i zdrowe ciało, nie tracąc przy tym radości z jedzenia.
0 komentarzy