Prawidłowo zbilansowana dieta dostarcza człowiekowi wszystkich niezbędnych składników do prawidłowego funkcjonowania organizmu. Dieta zwyczajowa, inaczej zwana naturalną, zaspokaja wszystkie potrzeby żywieniowe społeczności, wykorzystując dostępne produkty i potrawy. Czasami niezbędne jest wprowadzenie diety leczniczej, kiedy wystąpią w organizmie człowieka specyficzne lub patologiczne warunki fizjologiczne. Taka dieta spełnia funkcję zdrowotną, poprzez celową modyfikację podaży składników odżywczych i/lub pod względem konsystencji, albo poprzez eliminację niektórych produktów czy technik kulinarnych [1].

Coraz częściej jednak zdrowe osoby wprowadzają do swojego sposobu odżywiania różne modyfikację i świadomie rezygnują z różnych produktów, modyfikują proporcję makroskładników w diecie lub rezygnują z określonej obróbki kulinarnej. Taki sposób żywienia nazywamy dietą alternatywną. Bardzo często są to diety niedoborowe, które nie zapewniają człowiekowi wszystkich niezbędnych składników odżywczych a często mogą nawet zagrażać jego zdrowiu lub życiu. Takie diety najczęściej stosowane są w celu redukcji masy ciała. Najpopularniejsze są: dieta niskowęglowodanowa, wysokotłuszczowa i wysokobiałkowa. Twórcy wszystkich tych diet skupiają się na zaletach i nie uwzględniają wad poszczególnych sposobów żywienia [2].

Przy diecie niskowęglowodanowej propagatorzy biorą pod uwagę poziom insuliny, który według nich jest głównym winowajcą przybierania na wadze, co nie znajduje potwierdzenia w badaniach naukowych. Wykazano, że redukcja masy ciała zależy głównie od ograniczenia podaży energii a nie od poszczególnych makroskładników. Badania potwierdziły natomiast że przy długoterminowym stosowaniu diety niskowęglowodanowej, która jednocześnie jest dietą wysokotłuszczową, następowały zaburzenia endogennej produkcji cholesterolu, podwyższony poziom cholesterolu całkowitego, wzrost trójglicerydów we krwi oraz niedobór witamin z grupy B, niedobór składników mineralnych i flawonoidów, niedostateczny poziom błonnika. Nadmierna jest za to podaż sodu i fosforu, retinolu i żelaza. Może to prowadzić do zaburzeń funkcjonowania układu nerwowego i funkcji błon komórkowych a także do uszkodzeń wątroby poprzez kumulację retinolu i żelaza. Zwiększa się również ryzyko wystąpienia chorób nerek, wątroby, osteoporozy oraz schorzeń układu sercowo naczyniowego [9].

Podobnie w diecie wysokobiałkowej skupiono się na zaletach obniżenia poziomu insuliny, a także na hamowaniu uczucia głodu przy wysokim spożyciu produktów białkowych. Jednak dieta bogatobiałkowa okazała się przyczyną występowania uszkodzenia nerek, dny moczanowej czy progresji rozwoju blaszek miażdżycowych w tętnicach i zwiększenia ryzyka wystąpienia nadciśnienia tętniczego. Notowano także niedobory błonnika, witamin, mikroelementów a także niekorzystną, nadmierną podaż niektórych składników mineralnych [2].

To, o czym dodatkowo zapominamy korzystając z diet alternatywnych, to dostosowanie żywienia do siebie samego, do swoich preferencji smakowych, potrzeb, organizacji czasu, do swoich zasobów psychoenergetycznych. Diety eliminacyjne bardzo często wykluczają nas z życia społecznego, bo przecież nie zjemy gofra nad morzem, tortu na urodzinach czy pizzy na wyjściu ze znajomymi. Ponadto nie wyobrażamy sobie żywić się w ten sposób przez całe życie, czyli jest to typ diety "od-do". Trzeba zachować zdrowy balans i cieszyć się zdrowym żywieniem z zachowaniem zdrowego rozsądku. Jeśli dieta wyklucza nas społecznie, nie jest dostosowana do nas, jest dietą tylko na jakiś czas, a niedobory mogą nam zaszkodzić - efekty nie będą długotrwałe a w dodatku możemy zaburzyć funkcjonowanie swojego organizmu.
Czy oby na pewno na tym nam zależy?

Bibliografia:
1. Gertig H., Gawęcki J. Słownik terminów żywieniowych. PWN, Warszawa, 2001.
2. Reguła J. Charakterystyka i ocena wybranych diet alternatywnych, Forum Zaburzeń Metabolicznych, tom 4, nr 3, 115–121, 2013.

Udostępnij wpis na Facebooku